In Suid-Afrika word inkomstebelasting op ‘n bronbasis gehef, met ander woorde, alle Suid-Afrikaanse bron inkomste is onderhewig aan inkomstebelasting, ongeag of dit deur Suid-Afrikaanse belastingpligtiges verdien is al dan nie. Suid-Afrikaanse belastingpligtiges word egter ook op hul wêreldwye verdienste belas, ongeag of die inkomste vanuit ‘n Suid-Afrikaanse bron ontstaan het al dan nie. Nie-belastingpligtiges word egter nie op buitelandse inkomste belas nie.In ‘n toenemende wêreldgemeenskap waar individue meer dikwels oor grense reis en in staat is om oor bates in verskeie lande te beskik, word dit belangrik vir individue wat bande met Suid-Afrika het om seker te maak of hulle belastingpligtig in Suid-Afrika is of nie. Indien wel, mag hul totale inkomste, ongeag waar in die wêreld hulle dit verdien het, potensieel in Suid-Afrika belas word.

Belastingverblyf word nie verbind aan migrasiestatus nie. Dus mag belastingverblyf in Suid-Afrika steeds vasgestel word op grond van die binnelandse toetse wat toegepas word volgens die Wet op Inkomstebelasting¹, ongeag watter land se paspoort die individu dra. In terme van hierdie Wet sal ‘n individu belastingverblyf in Suid-Afrika hê indien die persoon óf aan die kriteria van die “fisiese teenwoordigheid” toets voldoen, óf “gewone bewoner” van Suid-Afrika is.

Die fisiese teenwoordigheid toets behels dat die dae getel word, ‘n oefening waarvolgens ‘n persoon as ‘n Suid-Afrikaanse belastingpligtige beskou sal word indien hy/sy in die Republiek was vir minstens 91 dae jaarliks vir 6 belastingjare, en dat die totale aantal dae wat in die land deurgebring word tydens hierdie tydperk minstens ‘n totaal van 915 dae sal wees. Indien aan hierdie toets voldoen word, is die individu belastingpligtig vanaf die eerste dag van die laaste jaar wat deel vorm van die 6-jaar tydperk waarna verwys word.

Die vraag of ‘n individu ‘n “gewone bewoner” van Suid-Afrika is, is baie meer ingewikkeld. Die term soos gebruik word in die Wet op Inkomstebelasting is ongedefinieerd, maar ons howe is van mening dat die term verwys na “… die land waarheen [‘n individu] van nature en vanselfsprekend sal terugkeer vanaf sy [of haar] omswerwinge”². Die toets behels ‘n feitelike en substantiewe ondersoek wat in essensie sal behels dat ‘n persoon gevra word: Watter land beskou jy as jou tuiste?

Belastingverblyf is nie slegs relevant vir doeleindes waar belastingaanspreeklikheid ter sprake is nie, maar ook om te begryp watter belastingverwante verpligtinge ‘n individu het. Dit is dus belangrik dat individue nie migrasie- en belastingverblyfstatus verwar nie; die twee het weinig met mekaar te doen.

Hierdie artikel is ʼn algemene inligtingsblad en moet nie as professionele advies beskou word nie. Geen verantwoordelikheid word aanvaar vir enige foute, verlies of skade wat ondervind word as gevolg  van die gebruik van enige inligting vervat in hierdie artikel nie. Kontak altyd ʼn finansiële raadgewer vir spesifieke en gedetailleerde advies. (E&OE)