Afdeling 37 van die Wet op Belastingadministrasie, 28 van 2011 (die Adminwet) vereis van belastingbetalers om ‘n transaksie wat kwalifiseer as ‘n “rapporteerbare transaksie” te rapporteer. Versuim van die belastingbetaler sal lei tot die hef van ‘n boete wat wissel tussen R50 000 en      R300 000 per maand (afdeling 212) vir so lank as 12 maande. Die doel met die verpligting op belastingbetalers om sekere transaksies te rapporteer, is vanselfsprekend: om die Suid-Afrikaanse Inkomstediens (SAID) in staat te stel om transaksies waarin hy kenmerke van potensiële belastingvermyding bespeur, op ‘n deurlopende basis te monitor.

‘n “Transaksie” (gedefinieer as insluitend enige transaksie, ooreenkoms, reëling, plan of verstandhouding) word beskou as ‘n “rapporteerbare transaksie” indien dit óf aan een van die kriteria uiteengesit in afdeling 35(1)(a) tot (e) voldoen, óf spesifiek in ‘n openbare kennisgewing uitgereik deur die Kommissaris van SAID gelys word.

Hierdie artikel handel slegs oor laasgenoemde, en sodanige openbare kennisgewing is op 16 Maart 2015 in die Regeringsgazette nr. 38569 as Kennisgewing 212 uitgereik. Hierdie Kennisgewing lys die volgende transaksies, hieronder opgesom, wat as “rapporteerbare transaksies” beskou word:

• Sekere hibriede ekwiteitsinstrumente (tipies omrekenbare of aflosbare voorkeuraandele) wat aflosbaar/omrekenbaar is binne 10 jaar van uitreiking;
• Sekere hibriede skuldinstrumente (byvoorbeeld omrekenbare skuldbriewe of ondergeskikte lenings), buiten gelyste instrumente. In die geval van omrekenbare skuldbriewe is dit slegs potensieel rapporteerbaar indien omrekening in die eerste 10 jaar na uitreiking van die notas mag geskied);
• Aandeelterugkope deur maatskappye wat meer as R10 miljoen beloop, indien dit gepaardgaan met uitreik van nuwe aandele deur daardie maatskappy binne ‘n jaar na die aandeelterugkope plaasgevind het;
• Enige bydrae of betalings gemaak deur Suid-Afrikaanse inwoners aan ‘n buitelandse trust waarin die Suid-Afrikaanse belastingbetaler ‘n voordelige aandeel het of sal verkry, wat in alle redelike verwagting R10 miljoen sal oorskry;
• Waar een of meer persone ‘n beherende aandeel in ‘n maatskappy verkry wat ‘n beraamde belastingverlies van meer as R50 miljoen het of dit in alle redelike verwagting sal hê;
• ‘n Ooreenkoms waarvolgens ‘n Suid-Afrikaanse belastingbetaler ‘n bedrag van meer as R5 miljoen betaal aan ‘n buitelandse persoon wat in daardie land as ‘n versekeraar gekwalifiseer is.

Die ooglopende doelwit daarmee dat die Kommissaris toegelaat word om ‘n lys reëlings soos bogenoemde te publiseer, is om aan die SAID die vermoë te gee om transaksies en/of strukture te identifiseer wat dikwels deur belastingbetalers gebruik word om belasting te ontduik. Die publisering van ‘n lys soos bogenoemde stel die SAID in staat om ‘n buigsame benadering te volg in die identifisering en monitering van belastingkomplotte, asook om die bevoegdheid te behou om selfs verdere transaksies te publiseer wat gerapporteer moet word sonder om deur die tydrowende wetgewingsproses te moet gaan om hierdie transaksies in die Adminwet gelys te kry.

Benewens ‘n lys transaksies wat per se sal kwalifiseer as rapporteerbare reëlings bepaal die Kennisgewing ook dat, vir die doeleindes van sodanige reëlings genoem in afdeling 35(1)(a) tot (e) waarna vroeër verwys is (in teenstelling met dié wat in die Kennisgewing self gelys is), ‘n transaksie nie rapporteerbaar sal wees indien die belastingvoordeel voortspruitend daaruit vir alle betrokke partye nie R5 miljoen sal oorskry nie. Hierdie drempel van R5 miljoen is egter nie van toepassing op die lys transaksies waarna hierbo verwys word en wat in die Kennisgewing self gelys word nie.

Hierdie artikel is algemene inligtingsblad en moet nie as professionele advies beskou word nie. Geen verantwoordelikheid word aanvaar vir enige foute, verlies of skade wat ondervind word as gevolg  van die gebruik van enige inligting vervat in hierdie artikel nie. Kontak altyd finansiële raadgewer vir spesifieke en gedetailleerde advies. (E&OE)