Jy is al jare goed bevriend met jou buurman, julle kinders het saam grootgeword en jy het nog altyd jou buurman as ‘n redelike man beskou, maar deesdae is jy nie meer so seker van jou saak nie.

Sy bome se takke hang oor jou muur en blare van die bome verstop jou geute, om nie eers te praat van die wortelstelsel wat al nader aan jou woning se fondament kruip nie.

En wanneer jy hom hieroor konfronteer, weier hy botweg om enigiets aan die probleem te doen want dit is immers bome wat hy en sy vrou 30 jaar gelede saam geplant het toe hulle die eiendom gekoop het!

Die vraag op almal se lippe is, wat kan ek doen oor my buurman se bome en plante wat skade aan my eiendom en ongemak vir my veroorsaak?  Hy het natuurlik ‘n reg om sy eiendom te benut soos hy wil, maar wat van my reg om my eiendom te benut en te geniet? Sy reg om sy eiendom te geniet kan tog sekerlik nie ten koste van ‘n ander persoon wees nie.

Bome met laterale wortelstelsels is gewoonlik die sondebok in dispute tussen bure.  In die saak Bingham v City Council of Johannesburg 1934 WLD 180 het die munisipaliteit bome langs ‘n voetpad geplant vir versieringsdoeleindes. Die probleem was dat die bome wat hulle gekies het eikebome was wat sterk laterale wortelstelsels het wat die omliggende grond dreineer. Bingham se blomme en struike in sy tuin het as gevolg hiervan in die slag gebly en, des te erger, was die sterk wortelstelsel besig om sy weg te vind  na die woning se fondasie.  Omdat die boom se wortelstelsel ‘n bedreiging vir die eiendom (die woning) ingehou het, het die hof die munisipaliteit beveel om die bome te verwyder.

In Vogel v Crewe and another [2004] 1 All SA 587 (T) is die kwessie van boomwortels weer eens in die hof bespreek.  Vogel en Crewe was bure en Crewe was van mening dat ‘n boom wat twee meter van die gemeenskaplike grensmuur geplant was, die oorsaak van al die probleme op sy eiendom was.  Volgens hom het die boom se wortelstelsel skade aan die grensmuur aangerig en blare van die boom het in sy swembad geval en ook sy geute en rioolstelsel verstop. Die hof se benadering was gebaseer op ‘n objektiewe toets van redelikheid.  Hulle het die voordele wat die bewaring van die boom inhou, soos die visuele genot, skaduwee en produksie van suurstof, opgeweeg teen die ongerief wat dit vir Crewe veroorsaak het.  Crewe was egter nie in staat om te bewys dat die probleem met die blare in sy swembad, geute en rioolstelsel afkomstig was van die spesifieke boom nie en die hof het bevind dat die grensmuur maklik herstel kon word.  Geen drastiese aksie, soos die verwydering van die boom, was dus nodig nie en Crewe se aansoek het nie geslaag nie.

Uit die voorgaande is dit duidelik dat die hof slegs die verwydering van ‘n boom sal gelas indien die boom se wortelstelsel ‘n werklike en onmiddellike bedreiging van beskadiging van eiendom, inhou.  Hulle sal nie die verwydering van ‘n boom gelas vir takke wat oor ‘n muur hang of blare wat in ‘n erf val nie.

In Malherbe v Ceres Municipality 1951 (4) SA 510 A is bevestig dat indien jou buurman se boomtakke oor jou muur groei of die wortelstelsel jou eiendom binnedring en hy weier om dit te verwyder, jy die reg het om die takke en wortelstelsel by die grensmuur af te kap.

Hopelik sal julle in staat wees om boomverwante geskille op ‘n hoflike wyse te skik, en onthou, jy het ook die reg om jou eiendom te volle te geniet.

Bron:
Bingham v City Council of Johannesburg 1934 WLD 180
Vogel v Crewe and another [2004] 1 All SA 587 (T)
Malherbe v Ceres Municipality 1951 (4) SA 510 A
Saamgestel deur Riëtte Nel

Hierdie is ‘n algemene inligtingstuk en moet gevolglik nie as regs- of ander professionele advies benut word nie. Geen aanspreeklikheid kan aanvaar word vir enige foute of weglatings of enige skade of verlies wat volg uit die gebruik van enige inligting hierin vervat nie. Kontak altyd u regsadviseur vir spesifieke en toegepaste advies.

Kliek hier om die volledige vrywaring te sien